Doświadczenie odbycia rozmowy kwalifikacyjnej ma z pewnością każdy z nas. Łączą się one z wieloma emocjami, zarówno tymi pozytywnymi, jak i negatywnymi, które niestety często przewyższają nad pierwszymi. W końcu znalezienie odpowiedniej dla siebie pracy nie należy do najprostszych zadań, jednak pomóc w tym mogą pomocne wskazówki oraz właściwe przygotowanie.
Ten artykuł w kompleksowy sposób przedstawi ci złożone kwestie związane z przebiegiem rozmowy kwalifikacyjnej oraz rozwieje wszelkie wątpliwości, by następna rozmowa z rekruterem była niczym przysłowiowa „bułka z masłem”. Co więcej, czekają na ciebie trafne uwagi dotyczące psychicznego przygotowania, dlatego zostań z nami do końca!
Spis treści:
- Wstęp
- Czym jest rozmowa kwalifikacyjna?
- Rodzaje rozmów kwalifikacyjnych
- Indywidualnie czy grupowo?
- Format rozmowy kwalifikacyjnej
- Assessment center – ośrodek oceny
- Wywiad behawioralny
- Elementy rozmowy kwalifikacyjnej
- Jak się przygotować?
- Dokładny research
- Odpowiednia prezencja
- Mowa ciała
- Model STAR
- Czego unikać?
- Jak poradzić sobie ze stresem?
- Techniki relaksacyjne
- Rozmowa z bliskimi
- Czas dla siebie
- Podsumowanie
Czym jest rozmowa kwalifikacyjna?
Samo pojęcie nie jest niczym skomplikowanym, lecz dogłębne zrozumienie definicji może pomóc w zrozumieniu jego przydatności. Jest to spotkanie z kandydatem do pracy, zainicjowane przez rekrutera, który wytypował daną osobę spośród wielu innych zgłoszeń na podstawie przesłanego CV, czy też listu motywacyjnego.
Rodzaje rozmów kwalifikacyjnych
Należy pamiętać, że nie ma konkretnego typu rozmowy, który występuje w każdym przypadku. Jej cechy i przebieg różnić się będą ze względu na indywidualne wytyczne danej firmy oraz charakter stanowiska, na które się aplikuje. Natomiast, przyjęte są pewne standardy, na podstawie których sprawdza się kompetencje i wiedzę kandydata.
Indywidualnie czy grupowo?
W zależności od potrzeb rekrutera rozmowa kwalifikacyjna może odbyć się wyłącznie w jego obecności. Taki wywiad umożliwia indywidualne podejście i poznanie kandydata oraz zmniejszenie potencjalnego stresu ze strony ubiegającego się o stanowisko.
Coraz częściej zauważa się innowacyjne podejście, jakim są rozmowy grupowe. Pozwalają one na zaoszczędzenie czasu, ale przede wszystkim sprawdzenie umiejętności komunikacyjnych i zdolności do pracy w grupie.
Format rozmowy kwalifikacyjnej
Zazwyczaj wywiady przeprowadzane są w siedzibie firmy, gdyż zatrudniającym zależy na tym, by dogłębnie poznać kandydata, równie pod względem emocjonalnym. Kontakt osobisty pozwala chętnemu odpowiednio się zaprezentować, co może zwiększyć szanse na zatrudnienie.
Jednak, w świecie kierowanym przez elektronikę, niczym niespotykanym są rozmowy wideo. W ten sposób kandydat jest w stanie oszczędzić czas na dojazd do firmy, a co więcej jest to idealne wyjście w przypadku dużych odległości dzielących uczestników rozmowy kwalifikacyjnej. Rozmowy wideo swoją przydatność wykazują zwłaszcza dla osób ubiegających się o pracę zdalną, w której osobisty kontakt z drugim człowiekiem nie występuje. Jedyną wadą mogą okazać się nieprzewidywalne problemy techniczne, które mogą okazać się uciążliwe dla obu stron.
Ostatnim rodzajem ze względu na format są rozmowy telefoniczne. Te z kolei nie należą do najdłuższych, gdyż skupiają się na zadaniu konkretnych pytań przez rekrutera. Ten format jest rzadkością wśród pozostałych przez brak kontaktu osobistego z kandydatem i stosowany jest jako krótkie rozeznanie przed właściwą rozmową kwalifikacyjną.
„Zadbaj o to, żeby mówić wyraźnie, kontroluj swój głos, by nie drżał podczas Twoich odpowiedzi. Rozmowa przez telefon jest momentem, kiedy możesz przygotować sobie notatki, bo nikt poza Tobą ich nie zauważy, więc nie będzie możliwości, że zapomnisz o jakimś istotnym szczególe”. – Marta Ambrożej.
Assessment center — ośrodek oceny
W dużych korporacjach można spotkać się z bardzo złożonymi procesami rekrutacyjnymi, by wybrać „idealnego” zainteresowanego spośród kilkunastu lub nawet kilkudziesięciu.
Jest to stosunkowo nowa forma przeprowadzania wywiadu, który cechuje się wieloetapowością w ocenie kompetencji kandydata przez zespół wyszkolonych profesjonalistów.
Assessment center składa się z:
- Wywiadu indywidualnego – jest on niczym innym jak standardową rozmową kwalifikacyjną, podczas której prezentuje się fakty związane z edukacją, doświadczeniem czy sukcesami zawodowymi.
- Case study (indywidualnego i/lub grupowego) – podczas tego etapu kandydatowi lub kandydatom przedstawia się konkretny problem, z którym mieliby styczność podczas pracy na danym stanowisku. To zadanie służy sprawdzeniu skuteczności podejmowania odpowiednich decyzji oraz kreatywności.
- Koszyka zadań – w tym zadaniu kandydat otrzymuje plik dokumentów i raportów, na podstawie których ma ustalić adekwatny plan działania. Bada się umiejętność pracy pod presją czasu oraz zdolności organizacyjne kandydata.
- Prezentacji – polega na wygłoszeniu wystąpienia na podany przez rekruterów temat, często przy tym przekonując słuchaczy do swoich racji. W tym przypadku istotne są umiejętności autoprezentacji, perswazji oraz radzenia sobie ze stresem.
- Dyskusji grupowej – opiera się ona na wspólnym przeanalizowaniu i rozwiązaniu problemu. Często kandydatom przypisuje się konkretne role do „odegrania”. To zadanie sprawdza umiejętność pracy w grupie i zdolności komunikacyjne.
W zależności od wymagań danego pracodawcy elementy te mogą ulec zmianie pod względem treści i kolejności.
Wywiad behawioralny
Zazwyczaj jest on składnikiem rozmowy kwalifikacyjnej, jednak coraz częściej stosuje się tę praktykę w celu przekonania się o dopasowaniu usposobienia kandydata do stanowiska, o które się ubiega.
Częścią wywiadu behawioralnego są testy psychometryczne, np. testy osobowości oraz różnorodne pytania otwarte. Często nawiązują one do opisania kłopotliwych sytuacji, które spotkały kandydata oraz tego, jak sobie z nimi poradził. (https://tomhrm.com/wywiad-behawioralny-w-rekrutacji-co-to-jest-na-czym-polega/)
Elementy rozmowy kwalifikacyjnej
Poza standardowymi pytaniami o wykształcenie, doświadczenie lub umiejętności i wiedzę uzyskaną poprzez liczne kursy, zaskoczyć nas mogą te bardziej personalne i wymagające od nas odrobiny pomysłowości. Aczkolwiek nigdy nie oznacza to przyzwolenia na fałszywe stwierdzenia.
Do powszechnie obowiązujących pytań należą:
Co wiesz o naszej firmie?
Dlaczego chcesz u nas pracować?
Co wyróżnia cię spośród innych kandydatów?
Dlaczego to właśnie ciebie powinniśmy zatrudnić?
Powiedz coś o sobie.
Mimo tego, że pytania te występują na każdej rozmowie kwalifikacyjnej, dla wielu w dalszym ciągu okazują się problematyczne. Sedno tkwi w tym, by przede wszystkim doskonale zapoznać się z cechami danej firmy oraz swoimi mocnymi stronami, które można zawrzeć w odpowiedzi na większość z powyższych pytań.
Do nieprzeciętnych pytań mogą należeć:
Gdzie widzisz siebie za 5 lat?
Jaka jest twoja wymarzona praca?
Jakie są twoje mocne i słabe strony?
Jak opisał/a/li by ciebie twój były pracodawca/rodzina/przyjaciele?
Jakim zwierzęciem chciałbyś/abyś być i dlaczego? – tego typu pytanie na pewno wywoła zdumienie u nawet najlepiej przygotowanego kandydata, jednak nie chodzi w nim o sens samej wypowiedzi a szybkość reakcji i kreatywne myślenie.
Pamiętaj, dokładnie przeanalizuj swoje CV oraz list motywacyjny i spodziewaj się pytań dotyczących jego zawartości!
Jak się przygotować?
Oprócz wspomnianych wyżej przykładowych pytań od rekrutera, na które warto wcześniej opracować odpowiedzi, istnieje szereg istotnych punktów do odhaczenia przed rozmową kwalifikacyjną.
Dokładny research
Zapoznanie się z charakterem stanowiska oraz historią działania firmy są najbardziej kluczowym elementem efektywnego przygotowania.
Według Justyny Ciećwierz:
„Należy zadbać o dobre przygotowanie do rozmowy. W pierwszym kroku ważne jest dobre poznanie siebie, swoich mocnych stron, kluczowych kompetencji, wartości, których potrzebujemy w pracy, a w drugim kroku zebranie informacji o potrzebach pracodawcy, do którego aplikujemy”.
Co więcej, nieprzywiązywanie wagi do roli obeznania się z potencjalnym pracodawcą uznawane jest za kategoryczny błąd według wielu ekspertów, w tym Karoliny Basan:
„Brak wiedzy o firmie, do której aplikowałaś/eś – nieprzygotowanie, niezbadanie firmy oraz stanowiska, na które kandydujesz, może zaszkodzić twojej wiarygodności i pokazać brak zaangażowania z Twojej strony”.
Nie zapominajmy również o stałym dokształcaniu się w prawach np. pracy zdalnej, jeżeli taka nas właśnie interesuje (zobacz tutaj). Znając swoje przywileje, wykazujemy się zainteresowaniem zachodzącymi zmianami, profesjonalizmem, a przede wszystkim nie narażamy się na wykorzystanie przez pracodawcę.
Odpowiednia prezencja
Ubiór zawsze powinien być schludny i stosowny, jednak jego formalność jest silnie uzależniona od charakteru stanowiska, które nas interesuje. Większość branży związanych z gastronomią nie będą wymagały garnituru podczas rekrutacji, z kolei w dużych korporacjach jest to przyjęta norma.
Wykluczenie pracownika ze względu na wygląd jest formą dyskryminacji, dlatego obecnie obowiązuje nieco więcej swobody w miejscach pracy, co przyczynia się do zwiększenia komfortu zatrudnionych.
Mowa ciała
Uśmiech na twarzy, wyprostowana sylwetka i pewny uścisk dłoni są podstawowymi elementami, które powinny być obecne na każdej rozmowie kwalifikacyjnej. Ponadto radzi się pozostać zrelaksowanym oraz utrzymywać naturalny kontakt wzrokowy, który komunikuje naszą otwartość i brak zdenerwowania. Pozytywne nastawienie może zdziałać cuda, także istotnym jest jego okazywanie poprzez swoje zachowanie. (https://porady.pracuj.pl/rozmowa-kwalifikacyjna/mowa-ciala-decydujaca-na-rozmowie-o-prace/)
Model STAR
Pomaga w konstruowaniu odpowiedzi na pytania rekrutera oraz służy do efektywnego uzasadnienia swoich umiejętności miękkich, które ciężko jest udowodnić.
Zalety:
- klarowność i zwięzłość odpowiedzi
- konkretność
- obiektywność
- szybsza ocena kandydata
Jak twierdzi Marta Ambrożej – „Bądź komunikatywny. Niezależnie od stopnia przygotowania staraj się, żeby Twoje odpowiedzi były rozbudowane. Unikaj odpowiadania jednym słowem na pytania rekrutera”.
Czego unikać?
Gdy wiemy już, co należy zawrzeć w swoich przygotowaniach oraz jak zachowywać się na rozmowie kwalifikacyjnej, pozostaje zapoznać się z elementami, które nie raz mogą nam przysporzyć nieco kłopotów.
Pamiętaj, aby:
- nie wypowiadać się o poprzednich pracodawcach negatywnie – sugeruje to brak profesjonalizmu
„Niektórzy kandydaci myślą, że w ten sposób „przypodobają” się potencjalnemu pracodawcy, zwłaszcza gdy prowadzi on działalność konkurencyjną względem poprzedniego. Ale prawda jest taka, że prędzej napiętnuje on brak lojalności czy łamanie prawa i nabierze obaw, czy z nim ten kandydat nie postąpi podobnie w przyszłości”. – Żaneta Spadło
- nie koncentrować się wyłącznie na sobie, a na potrzebach i wymogach pracodawcy
- nie kłamać — stawiaj na autentyczność, gdyż „jest ona kluczowa w budowaniu pozytywnego wrażenia i zaufania” (Karolina Nikorowska)
Aby dowiedzieć się więcej o tym, jak skutecznie przygotować się do rozmowy rekrutacyjnej oraz czego unikać, obejrzyj ten pomocny film: Jak przygotować się do rozmowy rekrutacyjnej? Czego unikać?
Jak poradzić sobie ze stresem?
Na to pytanie wielu z nas niejednokrotnie szuka trafnej odpowiedzi, nie raz z marnym skutkiem. Stres, mimo posiadania negatywnej opinii, jest również siłą napędzającą nas do działania. Jednak w przypadku ważnych wydarzeń, takich jak rozmowa kwalifikacyjna, może okazać się niszczycielem naszego samopoczucia i wpływać na nas negatywnie.
Na szczęście wywiad z pracodawcą nie musi wiązać się z obezwładniającym nas stresem dzięki efektywnym sposobom, które mogą go zniwelować.
Techniki relaksacyjne
1.Medytacja
Regeneruje nasz organizm oraz oczyszcza umysł z natrętnych myśli poprzez skupienie całej uwagi na oddechu.
2.Aktywność fizyczna
Wydziela przyjazne nam endorfiny, pomaga utrzymać prawidłowy poziom kortyzolu (hormonu stresu) oraz umożliwia wyładowanie frustracji i napięcia, które towarzyszą stresowi.
3.Trening autogenny Schultza
Jest to technika relaksacji neuromięśniowej, polegająca na wywołaniu poczucia stanu głębokiego odprężenia, za pomocą ćwiczeń podzielonych na kilka etapów. Dowiedz się więcej tutaj.
Rozmowa z bliskimi
Nic nie działa na nas tak pozytywnie jak rozmowa i spędzenie czasu z przyjaciółmi czy rodziną. Od lat wiadomo, iż dzielenie się z innymi naszymi obawami daje niesamowite efekty i pozbawia nas negatywnych myśli.
Czas dla siebie
Mimo szybkiego tempa życia, istotnym jest pamiętanie o poświęceniu czasu swoim potrzebom, pasjom czy zwykłemu odpoczynkowi. Dbanie o siebie zawsze powinno być naszym priorytetem, szczególnie przed ważnym spotkaniem.
Podsumowanie
Rozmowa kwalifikacyjna wcale nie musi być wyzwaniem, a z odpowiednim przygotowaniem może okazać się ciekawym i przyjemnym doświadczeniem. Bądź sobą i pozostań otwarty na nowe możliwości, a z pewnością uda ci się zdobyć pracę swoich marzeń!
Źródła:
