Przejdź do treści 
Według The Times sprzedaż aparatów natychmiastowych wzrosła w ostatnich latach o 20%, szczególnie wśród młodszego pokolenia.
Tradycyjna fotografia analogowa przeżywa renesans. Początki fotografii analogowej sięgają lat 20. XIX wieku.
W artykule przedstawiamy podstawy: od wyboru aparatu, przez rodzaje klisz, po proces wywoływania zdjęć.
Czym jest fotografia tradycyjna?
Fotografia tradycyjna opiera się ciekawym sposobie rejestrowania obrazów. W tym celu wykorzystuje się kliszę światłoczułą. Taka klisza wygląda jak zwykły cienki pasek materiału, jednak jest pokryta specjalną chemiczną warstwą emulsji, która jest wrażliwa na światło. Dzięki temu może uchwycić obraz.
Co to fotografia tradycyjna?
Poniżej znajdziesz krótką historię fotografii analogowej – od dagerotypii do współczesnych aparatów na klisze.
Obrazy rejestrowane na metalowych płytach pokrytych światłoczułą warstwą zaproponował w 1839 roku Louis Daguerre. Od jego nazwiska wzięła się nazwa dagerotypii – skomplikowanej metody długiego naświetlania płytek, która umożliwiła tworzyć wyraźne obrazy.
“Dagerotypia przyniosła rewolucję w sposobie dokumentowania świata i ludzi. Była to pierwsza metoda umożliwiająca masowe tworzenie realistycznych i trwałych wizerunków, co stało się fundamentem dla przyszłych innowacji w dziedzinie fotografii”.
Komentuje profesjonalna fotografka i dziennikarka, Kamila Mankiewicz.
Eksperymentowanie z procesem wywoływania zdjęć
Proces dagerotypii zapoczątkował wiele zmian. Kolejno w latach czterdziestych William Fox Talbot wprowadził papierowy negatyw (odwrócone tonalnie zdjęcie – jasne obszary zdjęcia są ciemne, a ciemne – jasne), który umożliwiał tworzenie kopii jednego takiego negatywu.
Przez wiele lat udoskonalano proces wywoływania zdjęć, szukano idealnych światłoczułych emulsji, eksperymentowano z rodzajami płytek czy fotografią na szkle.
Jednak dopiero w drugiej połowie XX wieku fotografia analogowa została uproszczona na tyle, żeby każdy mógł z niej korzystać. Dodatkowo marki typu Canon czy Nikon wprowadziły na rynek sprzęty, które były przystępne cenowo i banalne w obsłudze.
Zasada działania aparatu fotograficznego – Jak działa aparat analogowy?
Kolejno warto omówić, z jakich elementów składa się obecny aparat tradycyjny.
Budowa aparatu analogowego
Dla przypomnienia dodam, że całość mechanizmu aparatu analogowego opiera się na mechanizmie, który rejestruje obraz na specjalnej światłoczułej kliszy.
Mechanizm migawki, czyli zasłona w aparacie
Migawka, to w prostym tłumaczeniu ruchoma przesłona, która kontroluje czas, w jakim może wpadać światło na światłoczułą kliszę.
Obiektyw działa podobnie do lupy
Czyli specjalnie skonstruowany system soczewek, który ma za zadanie skupić światło, w celu stworzenia ostrego obrazu na kliszy. Dzięki dostępnym różnym rodzajom obiektywu (np. szerokokątnych czy makro) można wpłynąć na perspektywę i głębię ostrości.
Przysłona – im większy otwór, tym więcej światła do niej wpada
To otwór w obiektywie, który się poszerza lub zwęża, aby regulować ilość światła wpadającego na film.
Celownik, czyli sposób na to, jak zobaczyć co znajduje się na zdjęciu
To inaczej wizjer, który umożliwia fotografowi samodzielne ustawianie kadru czy ostrości.
Klisza – serce aparatu
Inaczej film światłoczuły, czyli materiał, który jest pokryty specjalną substancją, reagującą na światło.
Porównanie: zasada działania aparatu cyfrowego vs analogowego
Podstawową różnicą w działaniu tych aparatów jest ich budowa wewnętrzna oraz sposób rejestracji obrazu. W aparatach cyfrowych obraz jest cyfrowy, czyli wyrażany w pikselach. Natomiast rozdzielczość aparatu analogowego jest zależna od rodzaju użytej kliszy.
Kolejną istotną różnicą jest to, że w aparatach cyfrowych zdjęcia są przechowywane na karcie pamięci, a w analogowych są one w formie fizycznych negatywów. Proces obróbki też przebiega inaczej. W aparatach tradycyjnych zdjęcia są wywoływane chemicznie, natomiast w cyfrowych edytowane w programach komputerowych.
Jaki aparat na klisze wybrać? Porady dla początkujących
Wybór odpowiedniego aparatu tradycyjnego, to nie lada wyzwanie. Dlatego przychodzę Ci z pomocą i opiszę kilka sprawdzonych na rynku modeli.
Dla początkujących – lustrzanki jednoobiektywowe (SLR)
Dlaczego warto zainwestować w tego typu aparat? Ze względu na jego przystępną cenę i zaopatrzenie tego aparatu w wizjer, który pozwoli Ci zobaczyć, co rejestruje obiektyw.
Tego typu lustrzanki, są idealne do nauki podstaw fotografii oraz zapewniają kontrolę nad ustawieniami. A jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o pierwszych krokach w zawodzie fotografa, kliknij w nasz wpis.
Ich największym minusem jest niestety to, że są dostępne jedynie na rynku wtórnym, jako używane sprzęty. Jednak, jeśli chcesz dopiero zacząć swoją przygodę, nie powinno stanowić to przeszkody. Osobiście polecam zwrócić uwagę na model Canon AE-1 oraz Nikon FM lub FM2. Znajdziesz je m.in. na Allegro.
Dla fotografii codziennej – kompaktowe aparaty analogowe
Ten typ aparatów jest idealny dla osób, które robią dużo zdjęć i potrzebują mieć mały sprzęt, który wykona za nich więcej pracy. W tym zakresie polecam sprawdzić na przykład aparat Canon SureShot, który także jest w niskiej cenie dostępny na różnych sprzedażowych serwisach.
Aparaty wielkoformatowe – dla zaawansowanych fotografów
Ostatnią kategorią, którą warto się zainteresować, kiedy chcesz być wytrawnym graczem na rynku fotografii analogowej, są aparaty wielkoformatowe. To profesjonalne aparaty, które mają duże klisze oraz wymagają profesjonalnej obsługi. Nie są one tak zautomatyzowane, jak te wymienione wyżej, ale za to oferują niesamowitą jakość i szczegółowość obrazu.
Warto zapoznać się ze stroną producenta aparatów analogowych Linhof, aby znaleźć idealny model dla siebie.
Fotografowanie na kliszy – tradycyjna fotografia poradnik
“Aby swobodnie wykonywać zdjęcia analogiem, w żadnym wypadku nie trzeba być profesjonalnym fotografem”.
Zachęca Natalia Sańko.
Chcesz tworzyć perfekcyjne ujęcia? Poniżej znajdziesz kilka porad, które pomogą Ci uzyskać idealne zdjęcia aparatem analogowym.
Planuj swoje zdjęcia
W aparacie analogowym liczba zdjęć niestety jest ograniczona. Dlatego należy przemyśleć każdy kadr. Dlatego polecam Ci używać tego typu aparatu, do tworzenia przemyślanych ujęć.
Zrozum i wykorzystuj podstawy ekspozycji
Eksperymentuj z różnymi ustawieniami, aby sprawdzić, kiedy wychodzą Ci najlepsze zdjęcia. Pamiętaj o przysłonie, która kontroluje ilość światła, czasie naświetlania, czy tego, w jakim miejscu robisz zdjęcia, żeby nie wyszły one prześwietlone lub za ciemne.
Dbaj o światło
To bardzo istotny aspekt robienia zdjęć. Baw się efektami. Pamiętaj, że fotografia analogowa najlepiej oddaje naturalne światło. Po wschodzie lub przed zachodem słońca wychodzą najpiękniejsze ujęcia.
Unikaj poruszania aparatem
Wyposaż się w statyw do zdjęć. Warto go nosić przy sobie niezależnie od stopnia zaawansowania w tej dziedzinie, ale dlatego, że ilość klisz, w Twoim sprzęcie jest ograniczona, a Ty nie chcesz zmarnować okazji pięknego ujęcia, rozmazanym tłem.
Zapisuj swoje ustawienia
Jeśli zrobisz zdjęcia, które naprawdę Ci się podobają, zapisuj ustawienia, z których korzystałeś, żeby zrozumieć, co działa u Ciebie najlepiej.
Najczęściej zadawane pytania
Poznaj odpowiedzi na pytania, które nurtują osoby zainteresowane fotografią analogową – od początkujących adeptów tej sztuki po doświadczonych twórców poszukujących nowych środków wyrazu.
Dlaczego warto wybrać fotografię anologową?
Na to pytanie najlepiej przytoczyć wypowiedź eksperta – Jerzego Dudka:
“Ludzie chcą mieć coś innego, trochę wyróżniającego się. Tu jest taki element bajkowości. Zrobiłeś zdjęcie, ale nie masz od razu jego rezultatu. Nie wiesz, co się wydarzyło (…). To jest taka celebracja tego wszystkiego”.
Jakie są ceny aparatów dla początkujących?
Ceny aparatów różnią się od modelu oraz stanu technicznego sprzętu. Wszystko zależy, czy wolisz kupić model używany czy nowy.
Poniżej znajdziesz orientacyjne ceny:
- Jednorazowe aparaty Kodak: od około 78 zł.
- Używane lustrzanki (np. Canon AE-1, Nikon FM2): od 500 zł wzwyż.
- Proste aparaty kompaktowe: od około 150-300 zł.
Jakie akcesoria do ciemni są potrzebne?
Do wywoływania zdjęć w ciemni potrzebne będą:
- Koreks fotograficzny: do wywoływania filmów.
- Chemikalia: wywoływacz, przerywacz, utrwalacz.
- Pęsety: do pracy z papierem fotograficznym.
- Kuwety (pojemniki): do mieszania i trzymania chemikaliów.
- Czerwone światło ciemniowe: do pracy z papierem światłoczułym.
- Suszarka: do suszenia filmów i odbitek.
Jak wygląda proces wywoływania zdjęć?
Proces wywoływania zdjęć w ciemni składa się z kilku etapów:
- Przygotowania chemikaliów: wywoływacza, przerywacza i utrwalacza.
- Załadowania filmu do koreksu (światłoszczelnego naczynia służącego do wywoływania filmu): wymaga całkowitej ciemności.
- Wywoływanie: zanurzenie filmu w wywoływaczu przez określony czas.
- Przerywanie: zatrzymanie procesu wywoływania za pomocą przerywacza.
- Utrwalanie: utrwalenie obrazu na kliszy.
- Płukanie i suszenie: dokładne płukanie filmu w wodzie i jego suszenie.
O czym należy pamiętać, robiąc zdjęcia tradycyjne?
Przede wszystkim o ograniczonej ilości klisz, co za tym idzie warto planować każde ujęcie. Kolejną rzeczą jest zrozumienie podstaw ekspozycji. Następnie pamiętaj o dbaniu o światło oraz unikaniu poruszania aparatem (możesz wyposażyć się w statyw). Ostatnim aspektem dobrego przygotowania jest notowanie najlepszych ustawień.
W wypadku, gdybyś chciał poszerzyć także inne kompetencje, zachęcamy do sprawdzenia naszego katalogu kursów i szkoleń, które pomogą Ci rozwijać wybrane umiejętności w szybkim tempie.
Tradycyjna fotografia – podsumowanie
Tradycyjna fotografia analogowa nadal nas inspiruje. Mimo że mamy dostęp do znacznie uproszczonej fotografii cyfrowej oraz smartfonowej, to wykorzystanie kliszy niezmiennie nas zachwyca. Pamiętaj o eksperymentowaniu z aparatami analogowymi. Szukaj odpowiednich ustawień i ujęć. Baw się ich zaletami i ograniczeniami.
Może być to dla Ciebie idealną odskocznią od wszechobecnej, szybkiej technologii. A jeśli chcesz rozpocząć przygodę z tą dziedziną na poważnie, zajrzyj do naszego certyfikowanego kursu fotografii, w którym w domowym zaciszu dowiesz się jak skutecznie uchwycić interesujące Cię momenty.
Zrewolucjonizuj swoją edycję zdjęć dzięki sztucznej inteligencji – poznaj najlepsze programy do edycji zdjęć z AI, które zamienią Twoje zwykłe fotografie w profesjonalne arcydzieła w kilka kliknięć!
