Umiejętności Interpersonalne: Co To i Jak Je Rozwijać?

Badania przeprowadzone przez Uniwersytet Harvarda wykazały, że aż 85% sukcesu zawodowego wynika z dobrze rozwiniętych umiejętności miękkich i interpersonalnych.

Lepsza jakość komunikacji i relacji z osobami, z którymi pracujesz, może skutkować rozwojem kariery oraz poprawą wyników firmy.

Co to są umiejętności interpersonalne? Jak rozwijać je w praktyce? Wszystkiego dowiesz się z tego artykułu!

Umiejętności interpersonalne — co to?

Umiejętności interpersonalne to inaczej umiejętności społeczne. Ludzie, którzy mają wysoko rozwinięte te zdolności, potrafią się skutecznie i pozytywnie komunikować oraz efektywnie współpracować w zespole.

Uważam, że wykształcenie w sobie tych umiejętności jest bardzo ważne, ponieważ ich poziom przekłada się na jakość życia zarówno zawodowego, jak i osobistego.

Jakie są umiejętności interpersonalne? — przykłady

Tak naprawdę kompetencje interpersonalne to szeroki termin. W ich skład wchodzi wiele różnych umiejętności.

Wielu ekspertów takich jak Anna Czajkowska-Szlendak (CEO w Working Academy), wśród zdolności interpersonalnych wymienia:

• aktywne słuchanie,
• umiejętność rozwiązywania konfliktów,
• wysoko rozwinięta inteligencja emocjonalna,
• asertywność,
• umiejętność pracy w zespole,
• kreatywność,
• umiejętność radzenia sobie ze stresem i presją,
• decyzyjność,
• zdolności przywódcze oraz kompetencje menedżerskie,
• budowanie relacji.

Według mnie warto zaznaczyć, że współczesny świat wymaga od nas, byśmy prezentowali te umiejętności także w sferze online. Jest to szczególnie ważne, kiedy pracujemy w zespołach zdalnych.

Jak rozwijać umiejętności interpersonalne?

Możesz to robić na wiele sposobów. Jedną z możliwości jest skorzystanie z oferty certyfikowanych kursów online, organizowanych przez Krajowe Centrum Edukacyjne.

Możesz także ćwiczyć kompetencje interpersonalne w praktyce. Przedstawię ci teraz kilka przydatnych ćwiczeń wspierających doskonalenie niektórych umiejętności wchodzących w skład zdolności interpersonalnych!

Budowanie zdrowych relacji

Umiejętność budowania zdrowych relacji to bezsprzeczna podstawa zdolności interpersonalnych.

Takie znajomości powinny być oparte na:

• wzajemnym szacunku i zaufaniu,
• dobrych komunikatach,
• jasno określonych granicach.

Aby doskonalić budowanie zdrowych relacji:

• ćwicz aktywne słuchanie i konstruowanie jasnych oraz precyzyjnych komunikatów (np. poprzez parafrazowanie wypowiedzi rozmówcy),
• wzmacniaj empatię. W tym pomoże Ci ćwiczenie „perspective-taking”, polegające na podejmowaniu świadomych prób spojrzenia na sytuację z perspektywy drugiej osoby,
• zaangażuj się w networking i aktywnie uczestnicz w wymianie doświadczeń zawodowych.

Jakie zachowania interpersonalne niszczą relacje? — przykłady

Rozumienie mechanizmów budowania relacji jest bardzo ważne. Jednak często nieświadomie podejmujemy działania, które je niszczą. Dlatego też warto zdawać sobie sprawę, które zachowania są toksyczne.

Należą do nich:

• ciągłe ocenianie — nieustanne wytykanie błędów czy też podważanie kompetencji może zaniżać poczucie wartości drugiej osoby oraz prowadzić do utraty zaufania,
• sarkazm — ironiczne “żarty” często ranią rozmówców, czasami mogą być nawet formą manipulacji,
• gaslighting — to często występująca forma przemocy. Może sprawiać, że pracownicy zaczną wątpić we własne emocje, wspomnienia czy zdrowy rozsądek,
• unikanie rozmów — w mojej karierze spotkałem się z sytuacją, w której lider planował nie przedłużyć zatrudnienia pracownikowi. Członek zespołu wiedział, że może zostać zwolniony, chciał jednak otrzymać jednoznaczną informację. Menedżer zawzięcie unikał rozmów na ten temat. To nie tylko popsuło ich relację, ale też przełożyło się na atmosferę pracy całego zespołu,
• brak autentyczności — niestety, jeśli budujemy relacje na fundamencie nieszczerości, nie możemy oczekiwać, że będą one głębokie i zdrowe.

Dokonuj autoanalizy

Zacznijmy od tego, czym w ogóle jest autoanaliza? Najprościej mówiąc, jest to proces oceny samego siebie, który pomoże Ci określić własne mocne i słabe strony.

Obiektywna ocena własnych zachowań i kwalifikacji jest bardzo ważna, ponieważ to dzięki niej jesteś w stanie obrać właściwy kierunek rozwoju. Jeśli trudno Ci ocenić samego siebie w sposób obiektywny, zawsze możesz wykorzystać metodę 360.

Polecam Ci także regularnie ćwiczyć samoświadomość emocjonalną oraz samoregulację, dzięki temu lepiej zrozumiesz siebie, własne reakcje na określone sytuacje oraz nauczysz się nad nimi panować.

Czym jest samoświadomość emocjonalna?

Samoświadomość emocjonalna to nic innego jak zdolność do rozpoznawania, rozumienia i kontrolowania własnych emocji oraz ich wpływu na nasze myśli i zachowania. Samoświadomość emocjonalna to jeden z najważniejszych elementów wpływających na poziom inteligencji emocjonalnej.

Właściwe zarządzanie emocjami wpływa nie tylko na jakość relacji międzyludzkich, ale też pomaga radzić sobie ze stresem oraz wspiera podejmowanie przemyślanych decyzji.

Aby rozwijać samoświadomość emocjonalną, możesz:

• prowadzić dziennik emocji — w tym celu zapisuj uczucia, które zaobserwowałeś u siebie w ciągu dnia. A następnie przeanalizuj je. Zastanów się, dlaczego konkretne sytuacje wywołały u Ciebie taką, a nie inną emocję.
• obserwować, jak emocje wpływają na Twoje zachowanie i decyzje, które podejmujesz.
• praktykować techniki uważnościowe (np. mindfulness i medytacje).

Czym jest samoregulacja?

Samoregulacja, podobnie jak samoświadomość emocjonalna, ma związek z umiejętnością kontrolowania własnych emocji, myśli i zachowań w sposób świadomy i adaptacyjny. Umiejętność ta jednak pozwala na świadome zarządzanie emocjami.

Dzięki niej jesteśmy w stanie zapanować nad impulsywnymi reakcjami, poradzić sobie ze stresem oraz dostosować swoje zachowanie do wymagań sytuacji. Nie zapominaj, że świadome zarządzanie własnymi emocjami przekłada się na to, w jaki sposób budujemy relacje z innymi.

Kształtowaniu się zdolności samoregulacji sprzyja, m.in.:

• praktykowanie technik, które zmieniają procesy myślowe (np. praktyka wdzięczności),
• stosowanie się do reguły 5 sekund — polega ona na opóźnieniu reakcji. Na przykład, jeśli rozmowa jest dla Ciebie trudna, opóźnij o 5 sekund udzielenie odpowiedzi. Ta krótka chwila pozwoli Ci odzyskać spokój i zapanować nad sytuacją.
• regeneracja — wielu liderów, managerów, przedsiębiorców ma problem ze znalezieniem czasu na regenerację. Mnie także zdarzało się przeznaczać zbyt mało czasu na odpoczynek. Musisz jednak wiedzieć, że sen i aktywność fizyczna wspierają samoregulację. Zaniedbywanie regeneracji może podnosić poziom stresu i generować niepotrzebne napięcia.

Trenowanie asertywności

Większość z nas kojarzy słowo asertywność z umiejętnością odmawiania. Jednak gdybym miał powiedzieć, co oznacza asertywność, powiedziałbym, że jest to sztuka umiejętnego stawiania granic i odmawiania z szacunkiem do drugiego człowieka. To jedna kluczowych zdolności wchodzących w skład kompetencji interpersonalnych.

Asertywność to trudna umiejętność. Wymaga ona m.in. konsekwencji, empatii oraz zdolności komunikowania własnych potrzeb, bez agresji z uszanowaniem granic drugiego człowieka.

Jest to też kompetencja konieczna, niezbędna do tworzenia zdrowych relacji w miejscu pracy. Jak zauważa Michał Kacprowicz — doświadczony coach oraz dyrektor ds. rozwoju w firmie Xtension:

“Zdrowa kultura organizacyjna to taka, która wspiera indywidualną aktywność (proaktywność), zrozumienie dla pełnionej roli i odpowiedzialność za powierzone działania. Żadnej z tych rzeczy nie ma bez umiejętności odmawiania i w razie potrzeby negocjowania priorytetów”.

Jak ćwiczyć asertywność?

Asertywność, jak każdą umiejętność, można wyćwiczyć.

W tym celu, np.:

• wzmacniaj pewność siebie — na poczucie własnej wartości pozytywnie wpływa autoanaliza,
• stosuj komunikat “ja” — dzięki niemu wyrazisz własne uczucia, a Twój rozmówca nie będzie czuł się oskarżany. Przykładem takiego komunikatu może być zdanie “Stresuję się, kiedy nie oddajesz zadań na czas”,
• w trakcie codziennych rozmów używaj technik, które wspierają asertywność (np. technika zdartej płyty czy asertywna zgoda).

Czym są umiejętności interpersonalne? — FAQ

Zdolności interpersonalne to umiejętność, która istotnie wpływa na jakość życia. W dobie cyfryzacji kompetencje te stają się dla wielu osób coraz trudniejsze.

W tej sekcji postanowiłem odpowiedzieć na wybrane 4 pytania, które pozwolą Ci na jeszcze lepsze zrozumienie tego, czym w praktyce są umiejętności interpersonalne.

1. Po czym można poznać zdrową relację?

Tak, jak już wspominałem, zdrowa relacja to taka, która opiera się na wzajemnym szacunku, zaufaniu i dobrej komunikacji.

Nie znaczy jednak, że jest ona wolna od konfliktów. Chociażby dane opublikowane w raporcie State of Business Communication z 2024 wskazują, że 100% ankietowanych pracowników wiedzy stwierdziło, że doświadczają nieporozumień co najmniej raz w tygodniu.

Spory są zupełnie naturalną częścią relacji. Ważny jest sposób, w jaki się je rozwiązuje. Tutaj szczególnie istotne jest zaangażowanie i poszanowanie granic obu stron konfliktu.

2. Co to są zachowania interpersonalne?

Zachowania interpersonalne dotyczą sposobów komunikacji z innymi ludźmi.

W ich skład wchodzą, np.:

• aktywne słuchanie,
• umiejętność budowania komunikatów,
• stawianie granic,
• okazywanie zrozumienia drugiej osobie,
• samokontrola,
• sposób rozwiązywania konfliktów.

3. Jakie są 5 typów relacji międzyludzkich?

Wśród pięciu głównych typów relacji wyróżnia się relacje:

• romantyczne,
• przyjacielskie,
• rodzinne,
• zawodowe (o których głównie pisałem w tym wpisie),
• społeczne.

4. Dlaczego relacje interpersonalne są ważne?

Relacje to istotny element naszego życia. Z doświadczenia wiem, że zdrowe relacje zawodowe i nie tylko wspierają rozwój osobisty, uczą współpracy, umożliwiają wymianę wiedzy i doświadczeń.

Co ważne, według badań, przeprowadzonych przez Uniwersytet Harvarda, Fundację Carnegie i Centrum Badawcze Stanforda, aż 85% sukcesu zawodowego jest następstwem dobrze rozwiniętych umiejętności miękkich i interpersonalnych. Zgadzam się również z obserwacjami Adama Kurowskiego — lidera ds. operacji strategicznych i realizacji usług z ponad 15-letnim stażem. Podobnie jak on uważam, że w dobie AI m.in. umiejętności personalne stają się coraz cenniejsze.

Nie jest też tajemnicą, że mogą one pozytywnie wpływać na jakość naszego życia, zdrowie psychiczne i satysfakcję, np. z wykonywanej pracy.

Umiejętności interpersonalne — podsumowanie

Zdolności interpersonalne umożliwiają skuteczną komunikację i budowanie zdrowych relacji z innymi ludźmi. To z kolei ma istotny wpływ na jakość naszego życia.

Wśród umiejętności interpersonalnych wyróżniamy, np.:

• asertywność,
• łatwość w budowaniu relacji,
• inteligencję emocjonalną.

Kompetencje interpersonalne, jak każdą inną umiejętność, można wyćwiczyć.

W tym celu m.in.:

• ćwicz samoświadomość emocjonalną oraz samoregulację,
• naucz się budować komunikat “ja”,
• stosuj regułę 5 sekund,
• praktykuj aktywne słuchanie,
• wzmacniaj pewność siebie.

Pamiętaj, że opanowanie umiejętności interpersonalnych nie jest tylko sprawą lidera. Umiejętności interpersonalne powinien opanować cały zespół.

Oczywiście, najskuteczniejszym sposobem na doskonalenie zdolności interpersonalnych jest udział w szkoleniach. Rozważ więc zapisanie swojego zespołu na certyfikowane szkolenia dla firm z dostępem online 24/7!

Pamiętaj też, że oferowanie szkoleń i wspieranie rozwoju pracowników może być jednym z benefitów pracowniczych. Więcej na ten temat dowiesz się w jednym z poprzednich wpisów.