Przejdź do treści 
Z raportu LinkedIn Talent Trends 2024 wynika, że firmy coraz bardziej koncentrują się na ocenie umiejętności miękkich podczas rozmów kwalifikacyjnych.
Rozmowy kwalifikacyjne są powszechnym doświadczeniem, które wiąże się z szerokim spektrum emocji, przy czym te negatywne, takie jak stres i niepewność, często dominują nad pozytywnymi oczekiwaniami.
Ten artykuł w kompleksowy sposób omawia ich przebieg i oferuje porady dotyczące psychicznego przygotowania, aby następna rozmowa była łatwiejsza.
Czym jest rozmowa kwalifikacyjna?
Samo pojęcie nie jest niczym skomplikowanym, lecz dogłębne zrozumienie definicji może pomóc w zrozumieniu jego przydatności. W końcu znalezienie odpowiedniej dla siebie pracy nie należy do najprostszych zadań, jednak pomóc w tym mogą pomocne wskazówki jak znaleźć zatrudnienie oraz właściwe przygotowanie.
Rodzaje rozmów kwalifikacyjnych
Należy pamiętać, że nie ma konkretnego typu rozmowy, który występuje w każdym przypadku. Jej cechy i przebieg różnić się będą ze względu na indywidualne wytyczne danej firmy oraz charakter stanowiska, na które się aplikuje. Natomiast, przyjęte są pewne standardy, na podstawie których sprawdza się kompetencje i wiedzę kandydata.
Indywidualnie czy grupowo?
W zależności od potrzeb rekrutera rozmowa kwalifikacyjna może odbyć się wyłącznie w jego obecności.Taki wywiad umożliwia indywidualne podejście i poznanie kandydata oraz zmniejszenie potencjalnego stresu ze strony ubiegającego się o stanowisko.
Coraz częściej zauważa się innowacyjne podejście, jakim są rozmowy grupowe. Pozwalają one na zaoszczędzenie czasu, ale przede wszystkim sprawdzenie umiejętności komunikacyjnych i zdolności do pracy w grupie.
Format rozmowy kwalifikacyjnej
Zazwyczaj wywiady przeprowadzane są w siedzibie firmy, gdyż zatrudniającym zależy na tym, by dogłębnie poznać kandydata, równie pod względem emocjonalnym. Kontakt osobisty pozwala chętnemu odpowiednio się zaprezentować, co może zwiększyć szanse na zatrudnienie.
Jednak, w świecie kierowanym przez elektronikę, niczym niespotykanym są rozmowy wideo. W ten sposób kandydat jest w stanie oszczędzić czas na dojazd do firmy, a co więcej jest to idealne wyjście w przypadku dużych odległości dzielących uczestników rozmowy kwalifikacyjnej. Rozmowy wideo swoją przydatność wykazują zwłaszcza dla osób ubiegających się o pracę zdalną, w której osobisty kontakt z drugim człowiekiem nie występuje.
Jedyną wadą mogą okazać się nieprzewidywalne problemy techniczne, które mogą okazać się uciążliwe dla obu stron. Ostatnim rodzajem ze względu na format są rozmowy telefoniczne. Te z kolei nie należą do najdłuższych, gdyż skupiają się na zadaniu konkretnych pytań przez rekrutera.
“Zadbaj o to, żeby mówić wyraźnie, kontroluj swój głos, by nie drżał podczas Twoich odpowiedzi. Rozmowa przez telefon jest momentem, kiedy możesz przygotować sobie notatki, bo nikt poza Tobą ich nie zauważy, więc nie będzie możliwości, że zapomnisz o jakimś istotnym szczególe.”
Mówi Marta Ambrożej.
Assessment center – ośrodek oceny
W dużych korporacjach można spotkać się z bardzo złożonymi procesami rekrutacyjnymi, by wybrać “idealnego” zainteresowanego spośród kilkunastu lub nawet kilkudziesięciu. Jest to stosunkowo nowa forma przeprowadzania wywiadu, który cechuje się wieloetapowością w ocenie kompetencji kandydata przez zespół wyszkolonych profesjonalistów.
Assessment center składa się z:
- Wywiadu indywidualnego – jest on niczym innym jak standardową rozmową kwalifikacyjną, podczas której prezentuje się fakty związane z edukacją, doświadczeniem czy sukcesami zawodowymi.
- Case study (indywidualnego i/lub grupowego) – podczas tego etapu kandydatowi lub kandydatom przedstawia się konkretny problem, z którym mieliby styczność podczas pracy na danym stanowisku. To zadanie służy sprawdzeniu skuteczności podejmowania odpowiednich decyzji oraz kreatywności.
- Koszyka zadań – w tym zadaniu kandydat otrzymuje plik dokumentów i raportów, na podstawie których ma ustalić adekwatny plan działania. Bada się umiejętność pracy pod presją czasu oraz zdolności organizacyjne kandydata.
- Prezentacji – polega na wygłoszeniu wystąpienia na podany przez rekruterów temat, często przy tym przekonując słuchaczy do swoich racji. W tym przypadku istotne są umiejętności autoprezentacji, perswazji oraz radzenia sobie ze stresem.
- Dyskusji grupowej – opiera się ona na wspólnym przeanalizowaniu i rozwiązaniu problemu. Często kandydatom przypisuje się konkretne role do “odegrania”. To zadanie sprawdza umiejętność pracy w grupie i zdolności komunikacyjne.
W zależności od wymagań danego pracodawcy elementy te mogą ulec zmianie pod względem treści i kolejności.
Wywiad behawioralny
Zazwyczaj jest on składnikiem rozmowy kwalifikacyjnej, jednak coraz częściej stosuje się tę praktykę w celu przekonania się o dopasowaniu usposobienia kandydata do stanowiska, o które się ubiega. Częścią wywiadu behawioralnego są testy psychometryczne, np. testy osobowości oraz różnorodne pytania otwarte.
Elementy rozmowy kwalifikacyjnej
Poza standardowymi pytaniami o wykształcenie, doświadczenie lub umiejętności i wiedzę uzyskaną poprzez liczne kursy, zaskoczyć nas mogą te bardziej personalne i wymagające od nas odrobiny pomysłowości. Aczkolwiek nigdy nie oznacza to przyzwolenia na fałszywe stwierdzenia.
Do powszechnie obowiązujących pytań należą:
“Co wiesz o naszej firmie? Dlaczego chcesz u nas pracować? Co wyróżnia cię spośród innych kandydatów? Dlaczego to właśnie ciebie powinniśmy zatrudnić? Powiedz coś o sobie.”
Mimo tego, że pytania te występują na każdej rozmowie kwalifikacyjnej, dla wielu w dalszym ciągu okazują się problematyczne. Sedno tkwi w tym, by przede wszystkim doskonale zapoznać się z cechami danej firmy oraz swoimi mocnymi stronami, które można zawrzeć w odpowiedzi na większość z powyższych pytań.
Do nieprzeciętnych pytań mogą należeć:
Tego typu pytanie na pewno wywoła zdumienie u nawet najlepiej przygotowanego kandydata, jednak nie chodzi w nim o sens samej wypowiedzi a szybkość reakcji i kreatywne myślenie. Pamiętaj, dokładnie przeanalizuj swoje CV oraz list motywacyjny i spodziewaj się pytań dotyczących jego zawartości!
Jak się przygotować do rozmowy kwalifikacynej?
Oprócz wspomnianych wyżej przykładowych pytań od rekrutera, na które warto wcześniej opracować odpowiedzi, istnieje szereg istotnych punktów do odhaczenia przed rozmową kwalifikacyjną.
Dokładny research
Zapoznanie się z charakterem stanowiska oraz historią działania firmy są najbardziej kluczowym elementem efektywnego przygotowania.
Według Justyny Ciećwierz:
“Należy zadbać o dobre przygotowanie do rozmowy. W pierwszym kroku ważne jest dobre poznanie siebie, swoich mocnych stron, kluczowych kompetencji, wartości, których potrzebujemy w pracy, a w drugim kroku zebranie informacji o potrzebach pracodawcy, do którego aplikujemy.”
Co więcej, nieprzywiązywanie wagi do roli obeznania się z potencjalnym pracodawcą uznawane jest za kategoryczny błąd według wielu ekspertów, w tym Karoliny Basan:
“Brak wiedzy o firmie, do której aplikowałaś/eś – nieprzygotowanie, niezbadanie firmy oraz stanowiska, na które kandydujesz, może zaszkodzić twojej wiarygodności i pokazać brak zaangażowania z Twojej strony.”
Nie zapominajmy również o stałym dokształcaniu się w prawach np. pracy zdalnej, jeżeli taka nas właśnie interesuje.
Odpowiednia prezencja
Ubiór zawsze powinien być schludny i stosowny, jednak jego formalność jest silnie uzależniona od charakteru stanowiska, które nas interesuje. Większość branży związanych z gastronomią nie będą wymagały garnituru podczas rekrutacji, z kolei w dużych korporacjach jest to przyjęta norma.
Wykluczenie pracownika ze względu na wygląd jest formą dyskryminacji, dlatego obecnie obowiązuje nieco więcej swobody w miejscach pracy, co przyczynia się do zwiększenia komfortu zatrudnionych.
Mowa ciała
- Uśmiech na twarzy,
- wyprostowana sylwetka
- pewny uścisk dłoni są podstawowymi elementami, które powinny być obecne na każdej rozmowie kwalifikacyjnej.
Ponadto radzi się pozostać zrelaksowanym oraz utrzymywać naturalny kontakt wzrokowy, który komunikuje naszą otwartość i brak zdenerwowania. Pozytywne nastawienie może zdziałać cuda, także istotnym jest jego okazywanie poprzez swoje zachowanie. Warto poświęcić temu tematowi więcej czasu.
Model STAR
Pomaga w konstruowaniu odpowiedzi na pytania rekrutera oraz służy do efektywnego uzasadnienia swoich umiejętności miękkich, które ciężko jest udowodnić.
Zalety:
- klarowność i zwięzłość odpowiedzi
- konkretność
- obiektywność
- szybsza ocena kandydata
Jak twierdzi Marta Ambrożej:
“Bądź komunikatywny. Niezależnie od stopnia przygotowania staraj się, żeby Twoje odpowiedzi były rozbudowane. Unikaj odpowiadania jednym słowem na pytania rekrutera.”
Czego unikać?
Gdy wiemy już, co należy zawrzeć w swoich przygotowaniach oraz jak zachowywać się na rozmowie kwalifikacyjnej, pozostaje zapoznać się z elementami, które nie raz mogą nam przysporzyć nieco kłopotów.
Pamiętaj, aby:
- nie wypowiadać się o poprzednich pracodawcach negatywnie – sugeruje to brak profesjonalizmu
“Niektórzy kandydaci myślą, że w ten sposób “przypodobają” się potencjalnemu pracodawcy, zwłaszcza gdy prowadzi on działalność konkurencyjną względem poprzedniego. Ale prawda jest taka, że prędzej napiętnuje on brak lojalności czy łamanie prawa i nabierze obaw, czy z nim ten kandydat nie postąpi podobnie w przyszłości.”
Mówi Żaneta Spadło.
- nie koncentrować się wyłącznie na sobie, a na potrzebach i wymogach pracodawcy
- nie kłamać – stawiaj na autentyczność, gdyż jest ona kluczowa w budowaniu pozytywnego wrażenia i zaufania.
Jak poradzić sobie ze stresem?
Na to pytanie wielu z nas niejednokrotnie szuka trafnej odpowiedzi, nie raz z marnym skutkiem. Stres, mimo posiadania negatywnej opinii, jest również siłą napędzającą nas do działania. Jednak w przypadku ważnych wydarzeń, takich jak rozmowa kwalifikacyjna, może okazać się niszczycielem naszego samopoczucia i wpływać na nas negatywnie.
Techniki relaksacyjne
- Medytacja. Regeneruje nasz organizm oraz oczyszcza umysł z natrętnych myśli poprzez skupienie całej uwagi na oddechu.
- Aktywność fizyczna. Wydziela przyjazne nam endorfiny, pomaga utrzymać prawidłowy poziom kortyzolu (hormonu stresu) oraz umożliwia wyładowanie frustracji i napięcia, które towarzyszą stresowi.
- Trening autogenny Schultza. Jest to technika relaksacji neuromięśniowej, polegająca na wywołaniu poczucia stanu głębokiego odprężenia, za pomocą ćwiczeń podzielonych na kilka etapów.
Rozmowa z bliskimi
Nic nie działa na nas tak pozytywnie jak rozmowa i spędzenie czasu z przyjaciółmi czy rodziną. Od lat wiadomo, iż dzielenie się z innymi naszymi obawami daje niesamowite efekty i pozbawia nas negatywnych myśli.
Czas dla siebie
Mimo szybkiego tempa życia, istotnym jest pamiętanie o poświęceniu czasu swoim potrzebom, pasjom czy zwykłemu odpoczynkowi.
Podsumowanie – czy jesteś gotowy na rozmowę kwalifikacyjną?
Rozmowa kwalifikacyjna wcale nie musi być wyzwaniem, a z odpowiednim przygotowaniem może okazać się ciekawym i przyjemnym doświadczeniem. Przećwicz wcześniej odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania i przygotuj konkretne przykłady swoich osiągnięć, które podkreślą twoje kompetencje. Pamiętaj również o przygotowaniu własnych pytań dla rekrutera, co pokaże Twoje zaangażowanie i zainteresowanie firmą.
Wybierz kursy szkolenia online od Krajowego Centrum Edukacyjnego i zdobywaj certyfikaty uznawane na całym świecie. Zadbaj też o skuteczny networking i buduj własną sieć kontaktów np. przez Linkedina.
