Samodzielna Księgowa: Jak Zostać i Jakie Ma Obowiązki?

Rola samodzielnego księgowego wymaga specjalistycznej wiedzy, doświadczenia i odpowiednich kwalifikacji. Według badania Grafton Recruitment, wynagrodzenia księgowych wzrosły w 2024 roku o 9,8% w porównaniu do 2023 roku.

W tym artykule szczegółowo omawiamy kluczowe wymagania i obowiązki związane z rolą samodzielnego księgowego. Pokazujemy praktyczne sposoby zdobycia niezbędnych kwalifikacji oraz sprawdzone ścieżki prowadzące do zdobycia wymarzonej pracy!

Dowiesz się, jakie kursy warto wybrać i jak przygotować się do pierwszej pracy w zawodzie. Sprawdź, od czego zacząć swoją karierę w księgowości!

Jakie są wymagania na stanowisku samodzielnego księgowego?

Zanim zdecydujesz się na rozpoczęcie edukacji w celu podjęcia roli księgowego w przyszłości, musisz mieć świadomość jednego bardzo istotnego wymogu.

Mianowicie, wszystkie osoby, chcące usługowo prowadzić księgi rachunkowe, muszą zdobyć certyfikat do tego uprawniający albo zostać biegłymi rewidentami lub doradcami podatkowymi.

Jak zostać samodzielnym księgowym wymagania – krok po kroku

Do uzyskania certyfikatu prowadzi egzamin zamieszczony w załączniku nr. 2 do Rozporządzenia Ministra Finansów z 18 lipca 2002 roku w sprawie uprawnień do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych. Dodatkowo wiedza księgowa musi być na bieżąco uzupełniana.

Księgowi powinni przechodzić przez kursy i weryfikować posiadane informacje dotyczące prawa finansowego. Od księgowego wymagane są często umiejętności sprawnego rozwiązywaniem problemów, efektywna organizacja pracy, zarządzanie czasem, radzenie sobie ze stresem oraz komunikatywność.

Według portalu Krajowej Izby Księgowych:

“Prowadzenie samodzielnej księgowości wymaga rozległej wiedzy, a także umiejętności zarządczych i administracyjnych”.

Wymagania na stanowisku samodzielnego księgowego

Zanim zostaniesz samodzielnym księgowym, będziesz musiał zdobyć co najmniej kilkuletnie doświadczenie na podobnym stanowisku, prawdopodobnie zaczynając jako młodszy księgowy.

Pozostałe wymagania do tej roli mogą różnić się ze względu na rodzaj pracy oraz specyfikę organizacji. Kiedy już otworzysz własną działalność, zwróć uwagę na szkolenia dla firm. Na rynku istnieje duża ilość tego rodzaju kursów. Sprawdź, który jest najlepszy dla Twojej organizacji.

Aby zostać księgowym, w każdym przypadku musisz:

• posiadać pełną zdolność do czynności prawnych
• nie być karalnym za określone przestępstwa
• posiadać ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej

Według portalu Krajowej Izby Księgowych:

“Prowadzenie samodzielnej księgowości wymaga odpowiedniego przygotowania teoretyczno-praktycznego, wszechstronnej wiedzy nie tylko z rachunkowości, ale także prawa”.

Obowiązki samodzielnego księgowego

Istnieją pewne różnice w obowiązkach księgowego w zależności od tego, czy wykonuje ona pracę w wewnętrznym dziale finansowym firmy, w biurze finansowym, czy prowadzi własną działalność gospodarczą, np. jako niezależny doradca księgowy.

Samodzielny księgowy w biurze rachunkowym jest odpowiedzialny za rozliczanie wielu różnych klientów. Często odpowiada za doradztwo finansowe, czasem występuje nawet jako adwokat klienta w sytuacjach związanych z postępowaniami urzędowymi.

W porównaniu do pracy w dziale finansowym w organizacji, praca w biurze rachunkowym jest w większym stopniu związana z bezpośrednim kontaktem z klientami oraz większą odpowiedzialnością za analizy finansowe i rozwój organizacji klienta.

Natomiast, według mapykariery.pl:

“Muszę biegle posługiwać się specjalistycznymi, finansowo-księgowymi programami komputerowymi, takimi, jak DuoKomp Księga Podatkowa, KPiR, Rachmistrz, Rewizor, Skarbnik, dzięki którym sprawnie księguję faktury, planuję wypłaty wynagrodzeń, rozliczam się z Urzędem Skarbowym i Zakładem Ubezpieczeń Społecznych, prowadzę ewidencję przychodów, środków trwałych i kosztów”.

Samodzielny księgowy w takim przypadku odpowiada m.in. za:

• aktywny udział w sporządzaniu sprawozdań finansowych według określonych standardów
• dekretowanie i księgowanie dokumentów
• księgowanie i wyliczenia rezerw, wycen walutowych, podatku odroczonego, rozliczeń międzyokresowych kosztów
• prowadzenie ewidencji księgowych oraz ich uzgadnianie z kontami księgi głównej
• przygotowywanie deklaracji podatkowych oraz sprawozdań i raportów na rzecz firmy i instytucji zewnętrznych
• współpraca z instytucjami zewnętrznymi (US, ZUS, GUS, NBP)
• przygotowywanie przelewów bankowych
• księgowanie wyciągów bankowych
• potwierdzanie i uzgadnianie sald z kontrahentami

Natomiast, samodzielny księgowy, będący częścią działu księgowego lub finansowego w firmie jest odpowiedzialny za całkowitą obsługę jednego lub kilku obszarów z zakresu księgowości w tej firmie.

Na tym stanowisku można odpowiadać w organizacji np. za:

• środki trwałe
• należności
• zobowiązania
• podatki

Praca jako księgowy wiąże się z dużą odpowiedzialnością, która została określona we właściwych aktach prawnych, m.in:

• Ustawie o rachunkowości
• Ordynacji podatkowej
• Kodeksie karnym skarbowym
• Kodeksie pracy

Pocieszający jest fakt, że samodzielny księgowy w biurze rachunkowym nie powinien zostać pociągnięty do odpowiedzialności karnej, jeśli jego błąd nie będzie wynikał z celowego działania na szkodę.

Odpowiedzialność karna samodzielnego księgowego za naruszenia przepisów rachunkowości

Księgowy podlega więc karze, jeśli dopuści się przestępstwa lub wykroczenia w wyniku podjęcia działań sprzecznych z przepisami prawa na gruncie prowadzenia księgowości firmowej, np. kiedy:

• celowo nie będzie prowadził ksiąg rachunkowych jednostki
• poda nierzetelne dane w księgach i sprawozdaniu finansowym
• nie będzie prowadził ksiąg rachunkowych lub podatkowej Księgi Przychodów i Rozchodów zgodnie z istniejącymi, aktualnymi przepisami ustawy o rachunkowości
• nie sporządzi sprawozdania finansowego
• sporządzi sprawozdanie finansowe niezgodnie z przepisami ustawy

Tego typu przestępstwa ze strony pracownika ds. księgowych podlegają karze grzywny lub karze pozbawienia wolności do lat 2. A w skrajnych przypadkach, nawet obu tym karom jednocześnie. W pozostałych przypadkach, zgodnie z ustawą o ordynacji podatkowej, za wszelkie błędy w rozliczeniach podatkowych odpowiada podatnik.

A w sytuacji, kiedy pracownik działu księgowego popełni błąd np. w przygotowywanych analizach dla firmy, za ich niepoprawność odpowiada najczęściej kierownik działu. Choć, w przypadku poważnych zaniedbań pracodawca może wymierzyć karę samemu pracownikowi, np. zwolnić go dyscyplinarnie.

Jak zostać samodzielnym księgowym

Drogę do podjęcia pracy księgowego musisz rozpocząć od właściwej edukacji. Studia zapewnią Ci najszerszy zakres wiedzy. Dzięki ich zakończeniu będziesz się też mógł pochwalić udokumentowanym wyższym wykształceniem, często cenionym przez pracodawców.

Najlepiej od razu wybrać kierunek związany z finansami i rachunkowością, ekonomią lub zarządzaniem. Jeśli posiadasz już dyplom uczelni wyższej, możesz zdecydować się na studia podyplomowe z zakresu finansów i księgowości.

Same studia księgowości jednak nie wystarczą. Po zakończeniu edukacji konieczne jest odbycie praktyki zawodowej w wybranej jednostce rachunkowej. Jej długość różni się w zależności od posiadanego wykształcenia.

Warunki rozpoczęcia pracy jako księgowy – wymagane kwalifikacje i certyfikacja

Warunki rozpoczęcia pracy księgowego zostały określone w rozporządzeniu z 18 lipca 2002 roku w sprawie uprawnień do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych.

W dokumencie opisano certyfikację zawodu księgowego, zgodnie z którą masz do wyboru dwie opcje:

• zdobycie wykształcenia średniego, udokumentowanie dwuletniej praktyki oraz zdanie egzaminu Ministra Finansów
• zdobycie wykształcenia wyższego o kierunku specjalizacji księgowego oraz udokumentowanie trzyletniej praktyki

Jakie kursy dla samodzielnego księgowego wymagania?

Możesz zostać księgowym nie mając skończonych studiów wyższych. Zgodnie z rozporządzeniem z 18 lipca 2002 roku w sprawie uprawnień do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych, każda osoba mająca średnie wykształcenie może zostać księgowym po zaliczeniu egzaminu Ministra Finansów i zakończeniu dwuletniej praktyki zawodowej.

Czy warto zrobić kurs na samodzielnego księgowego?

Wystarczy więc, że zdobędziesz wymaganą wiedzę np. podczas kursu księgowości, który pozwoli ci zdać egzamin i wejść na rynek pracy w poszukiwaniu pierwszych wyzwań księgowych.

Kursy dla samodzielnego księgowego

W celu przygotowania się do wymaganego egzaminu, możesz skorzystać z bogatej oferty kursów, także on-line. Poniżej przedstawiamy przykłady szkoleń, które mogą cię zainteresować.

Krajowe Centrum Edukacyjne – kurs księgowości

Wiedza eksperta na wyciągnięcie ręki Jednym z kursów internetowych jest szkolenie KCE. Co prawda, kurs jest dedykowany dla osób początkujących, jednak jeśli dopiero zaczynasz edukację lub pracę w księgowości, a stanowisko samodzielnego księgowego jest twoją ambicją zawodową, warto od niego zacząć.

Dzięki temu, że szkolenie jest prowadzone w formie on-line, nauka jest bezstresowa. Możesz uczyć się kiedy i gdzie chcesz, a interaktywne prezentacje i praktyczne zadania ułatwiają zapamiętywanie materiału.

Szkolenie da ci możliwość powtarzania i testowania postępów w nauce. A z platformy szkoleniowej będziesz mógł pobrać dodatkowo wzory dokumentów i ściągę księgowego na 2021 rok. Na koniec otrzymasz dwa certyfikaty (zaświadczenie MEN i Certyfikat Krajowego Centrum Edukacyjnego).

Kurs składa się z trzech części:

• Część pierwsza stanowi pakiet wiedzy merytorycznej.
• Część druga opiera się na praktycznych filmach szkoleniowych.
• Natomiast na ostatnią część kursu składają się testy, przypomnienia i egzamin końcowy.

Więcej informacji znajdziesz na stronie ze szkoleniami w formie online.

Zintegrowany kurs na samodzielnego księgowego (od podstaw do specjalisty)

Kurs uczy podstawowej wiedzy księgowego i jest przeznaczony dla osób, które chcą uzyskać kompetencje na poziomie samodzielnego księgowego. Celem kursu jest nauczenie uczestników praktycznego księgowania przy wykorzystaniu programu finansowo-księgowego “Symfonia”.

Szkolenie przygotowuje do kompleksowej obsługi firmy w zakresie księgowości i naliczania wynagrodzeń. W czasie trwania kursu zdobędziesz wiedzę z księgowania dowodów i sporządzania podstawowych zestawień do sprawozdania finansowego.

Kurs odbywa się w formie warsztatów poprzedzonych wykładem. Na zajęciach prowadzący przedstawi ci wiele praktycznych przykładów i interpretacji, a także zachęci do samodzielnego rozwiązywania zadań.

Po zakończeniu kursu otrzymasz zaświadczenie zgodne ze wzorem zamieszczonym w załączniku nr 5 do Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 11 stycznia 2012 r. w sprawie kształcenia ustawicznego w formach pozaszkolnych (Dz. U. Nr 34 poz. 186).

Najczęściej zadawane pytania dot. samodzielnego księgowego

Oto odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące pracy na stanowisku samodzielnego księgowego.

Jakie są wymagania na stanowisko samodzielnej księgowej?

Aby zostać samodzielną księgową, musisz spełnić następujące warunki:

• wykształcenie kierunkowe (ekonomiczne, finansowe lub pokrewne)
• minimum 2-3 lata doświadczenia w księgowości
• certyfikat Ministerstwa Finansów uprawniający do prowadzenia ksiąg rachunkowych
• znajomość programów księgowych (np. Symfonia, Sage, Insert)
• umiejętność analizy finansowej i znajomość przepisów podatkowych

Jakie są główne obowiązki samodzielnej księgowej?

Kluczowe zadania to:

• prowadzenie pełnej księgowości firmy
• sporządzanie sprawozdań finansowych i deklaracji podatkowych
• rozliczanie VAT, CIT i PIT
• nadzór nad rozrachunkami z kontrahentami
• współpraca z ZUS i Urzędem Skarbowym
• kontrola płatności i zarządzanie przepływami finansowymi

Jak zostać samodzielną księgową bez studiów?

Ścieżka rozwoju bez studiów wymaga:

• Ukończenia szkoły średniej
• Odbycia 2-letniej praktyki w księgowości
• Zdania państwowego egzaminu z kwalifikacji zawodowych
• Uzyskania certyfikatu Ministerstwa Finansów

Jakie kursy są najlepsze dla przyszłej samodzielnej księgowej?

Rekomendowane kursy to:

• Kurs samodzielnej księgowej z certyfikacją
• Specjalistyczne szkolenia z Krajowego Centrum Edukacyjnego
• Certyfikowane szkolenia z rachunkowości zarządczej i analityki biznesowej

Jaka jest odpowiedzialność prawna samodzielnej księgowej?

Samodzielna księgowa ponosi odpowiedzialność:

• Karną – za celowe nieprawidłowości w dokumentacji
• Cywilną – wobec pracodawcy za wyrządzone szkody
• Służbową – za jakość wykonywanych obowiązków

Konieczne jest posiadanie ubezpieczenia OC.

Jakie są możliwości rozwoju kariery dla samodzielnej księgowej?

Ścieżki rozwoju zawodowego:

• Główna księgowa
• Dyrektor finansowy
• Kontroler finansowy
• Własne biuro rachunkowe
• Doradca podatkowy (po dodatkowych kwalifikacjach)
• Specjalista ds. transformacji cyfrowej w księgowości

Podsumowanie – samodzielny księgowy

Samodzielny księgowy musi spełniać określone wymagania, takie jak wykształcenie kierunkowe i kilkuletnie doświadczenie, aby móc samodzielnie prowadzić księgowość i odpowiadać za obowiązki finansowe firmy.

Aby zostać samodzielnym księgowym, warto rozważyć kurs księgowości dostępny online, który pomoże zdobyć niezbędną wiedzę i przygotuje do egzaminów wymaganych na tym stanowisku.